Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Ali Fehmi Karamanlıoğlu’nun kitaplarının ailesi tarafından bağışlanmasıyla kurulan, araştırmacılara ve lisansüstü öğrencilere açık zengin bir seminer kütüphanesine sahiptir. Kütüphane, daha sonra Firdevs Menteşe, Dr. Nevin Önberk ve Doç. Dr. Turgut Günay ve Canan Lewis’in katkılarıyla daha da zenginleşmiştir.
Kütüphanemizin kuruluşunda ve zenginleşmesinde emeği geçen değerli bilim ve kültür insanlarını rahmet, şükran ve saygıyla anıyoruz.
Ali Fehmi KARAMANLIOĞLU (1932 - 17 Ocak 1973)
31 Mayıs 1932’de İstanbul’un Küçükpazar semtinde doğdu. Babası Karamanoğulları’ndan Ahmed Tevfik Bey, annesi Fatma Hikmet Hanım’dır. Süleymaniye Mimar Sinan İlkokulundan sonra İstanbul Erkek Lisesini bitirdi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünden 1954’te mezun oldu. Aynı yıl Eski Türk Filolojisi Kürsüsü’nde Reşit Rahmeti Arat’ın asistanı olarak göreve başladı. Kıpçak Türkçesi Üzerine Bir Gramer Denemesi adlı teziyle doktor (1959), Seyf-i Sarâyî’nin Gülistan Tercümesi Metin ve İndeks adlı çalışmasıyla doçent oldu (1968).
1960-1962 yıllarında Alman Akademik Mübâdele Teşkilâtı’nın (DAAD) bursuyla Hamburg Üniversitesi’nde Annemarie von Gabain, Bertold Spuler ve O. Pritsak’ın derslerini ve şarkiyat seminerlerini takip eden Karamanlıoğlu, aynı kurumun araştırma bursuyla 1968’de de üç ay süreyle Almanya’da bulundu. 1972’de Viyana’da yapılan Milletlerarası Altayistik Toplantısı’na (PIAC) katıldı. Yakalandığı böbrek hastalığına rağmen Türk dilinin meseleleri üzerinde çalışmayı sürdüren ve çok sıkıntılı anlarında bile derslerini bırakmayan Karamanlıoğlu 17 Ocak 1973’te öldü. Kabri Zincirlikuyu Asri Mezarlığındadır.
Kıpçak Türkçesi üzerinde yaptığı lisans, doktora ve doçentlik çalışmalarıyla tanınan Karamanlıoğlu’nun dilin çeşitli problemleri ve Türk kültürüyle ilgili makaleleri İslâm Ansiklopedisi, Türkiyat Mecmuası, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Türk Dili, Türk Kültürü, Türk Yurdu, Bilgi ve Ortam mecmualarında yayımlanmıştır.
Karmanlıoğlu’nun, Türkçe Nereden Geliyor Nereye Gidiyor? (İstanbul 1972), Seyf-i Sarâyî, Gülistan Tercümesi (Kitâb Gülistân bi’t-Türkî) (İstanbul 1978) ve Kıpçak Türkçesi Grameri (Ankara 1994) ile Kıpçak Türkçesi kaynaklarından Muînü’l-mürîd üzerine hazırladığı yayımlanmamış bir çalışması vardır.
BİBLİYOGRAFYA: Faruk K. Timurtaş, “Genç Bir Dilci Kaybettik”, Tercüman, İstanbul 26 Ocak 1973; Osman Fikri Sertkaya, “Ali Fehmi Karamanlıoğlu (31.V.1932 - 17.0I.1973)”, TDED, XXII (1977), s. 1-12; Mustafa Kutlu, “Ali Fehmi Karamanlıoğlu”, TDEA, V, 184; Muhammet Yelten, “Karamanlıoğlu, Ali Fehmi”, İslâm Ansiklopedisi, TDV Yay., İstanbul 2001, C. 24, s. 454.